✅ ทำไมน้องหมาน้องแมวถึงต้องแปรงฟัน ?

เมื่อเราพูดถึงการดูแลสุขภาพของสัตว์เลี้ยง หลายคนอาจจะนึกถึงเรื่องการให้วัคซีน กำจัดเห็บหมัด อาบน้ำตัดขน และดูแลอาหารการกิน โดยลืมไปว่าสุขภาพช่องปากและฟันของสัตว์เลี้ยงนั้นก็เป็นเรื่องที่สำคัญเช่นกัน ดังนั้นสัตว์เลี้ยงก็ควรแปรงฟันให้เป็นประจำทุกวันเช่นเดียวกันกับคน วันนี้คุณหมอจึงได้นำข้อมูลให้เรียนรู้วิธีการดูแลช่องปากและฟันของสัตว์เลี้ยง เพื่อให้สัตว์เลี้ยงของเรามีสุขภาพที่ดีและมีความสุข

ก่อนอื่นเราควรทราบก่อนว่าทำไมต้องดูแลช่องปาก เพราะสัตว์เลี้ยงนั้นสามารถมีปัญหาโรคเหงือกอักเสบ หินปูน และโรคปริทันต์ได้เช่นเดียวกันกับคน ซึ่งสาเหตุของปัญหาส่วนใหญ่เกิดจากขาดการดูแลอย่างถูกต้อง ทั้งๆ ที่การแปรงฟัน เป็นวิธีที่ง่าย และสามารถทำได้ถ้ามีการฝึกฝน และทำเป็นประจำ โดยหากไม่แปรงฟันให้สุนัขภายใน 24 ชั่วโมง จะเริ่มเกิดคราบพลัค ก่อตัวเป็นฟิล์มบางๆ เคลือบอยู่บนผิวฟัน และหากยังคงไม่มีการแปรงฟันต่อเนื่องถึง 3 วัน มีรายงานว่าจะเริ่มเกิดการสะสมตัวของเชื้อแบคทีเรีย และก่อเป็นหินปูนตามมาในที่สุด ซึ่งสิ่งเหล่านี้จะทำให้เกิดภาวะเหงือกอักเสบ มีกลิ่นปาก และทำลายเนื้อเยื่อโครงสร้างโดยรอบตัวฟัน จนเกิดเป็นปัญหาโรคปริทันต์ในที่สุด

✅ เมื่อเราทำความเข้าใจความสำคัญของการแปรงฟันกันแล้ว ก็มาเตรียมตัวกันเลยค่ะ**

การเตรียมตัวก่อนการแปรงฟัน

1. การเลือกแปรงสีฟันสำหรับสุนัข  ในปัจจุบันมีแปรงสีฟันที่ออกแบบมาเพื่อสุนัขให้เลือกมากมาย และมีจำหน่ายตามร้านขายสินค้าสำหรับสัตว์เลี้ยงทั่วไป เราควรเลือกแปรงสีฟันที่มีขนแปรงนุ่ม และออกแบบมาให้ซอกซอนถึงในบริเวณที่ยากจะเข้าถึงได้ และเลือกแปรงตามขนาดสุนัข นอกจากนี้ยังมีแปรงแบบสวมนิ้วที่ใช้สวมไว้ที่ปลายนิ้วของเรา เพื่อให้สามารถแปรงได้ตรงจุดมากขึ้น แต่แปรงประเภทนี้ก็อาจทำให้สุนัขงับนิ้วเราได้โดยที่น้องๆ ไม่ได้ตั้งใจ

✔ ข้อแนะนำคือ... อย่าใช้แปรงสีฟันของคนที่เป็นแบบสำหรับผู้ใหญ่ มาแปรงฟันสุนัขนะคะ 

2. การเลือกยาสีฟัน เช่นเดียวกับแปรงสีฟัน ยาสีฟันสำหรับสุนัขก็มีให้เลือกมากมาย มีรสชาติต่างๆ เพื่อให้การแปรงฟันง่ายขึ้น

✔ ข้อแนะนำคือ... ห้ามใช้ยาสีฟันของคนโดยเด็ดขาดนะคะ เพราะยาสีฟันของคนจะมีส่วนผสมของฟลูโอไรด์และส่วนผสมอื่นๆ ที่เป็นอันตรายต่อสุนัข ซึ่งคนเราจะไม่กลืนยาสีฟันตอนแปรงฟัน แต่สุนัขนั้นส่วนใหญ่จะทำ ซึ่งการกินยาสีฟันของคนอาจทำให้สุนัขอาเจียน และอาจเป็นอันตรายต่อไตได้

3. การเริ่มแปรงฟัน เราสามารถเริ่มทำได้ตั้งแต่สุนัขอายุยังน้อย  เวลาที่เหมาะที่สุดที่จะเริ่มแปรงฟันให้สุนัขคือตอนที่ยังเป็นลูกสุนัข ซึ่งอาจจะเริ่มได้เร็วที่สุดเมื่อลูกสุนัขอายุ 8 สัปดาห์ แต่อย่างไรก็ตาม การแปรงฟันในตอนนี้คงไม่มีผลอะไรมากนอกจากความสะอาดในช่องปากโดยรวม เพราะลูกสุนัขจะยังไม่มีฟันแท้ขึ้นจนกว่าจะอายุ 6-7 เดือน  แต่การเริ่มแปรงตั้งแต่อายุยังน้อยจะช่วยให้ลูกสุนัขคุ้นเคยกับการใช้แปรงสีฟันและการแปรงฟัน

✅ เมื่อเราเตรียมตัวพร้อมแล้ว ก็มาเริ่มขั้นตอนการแปรงฟันกันเลยค่ะ**

การแปรงฟันสุนัข

ขั้นตอนที่ 1 ทำให้สุนัขคุ้นเคยกับการที่มีมือของเราอยู่ในปาก เมื่อจะแปรงฟันให้สุนัขเป็นครั้งแรก โดยเริ่มให้สุนัขชินกับการที่เราเอามือใส่เข้าในปากหรือทำอะไรใกล้ๆ ปากสุนัข ใช้นิ้วมือสัมผัสบริเวณช่องปากและปากสุนัขบ่อยๆ เพื่อให้สุนัขคุ้นเคย

ขั้นตอนที่ 2 ให้สุนัขรู้จักรสชาติยาสีฟัน โดยให้เลียยาสีฟันจากนิ้วมือเรา และเริ่มการแปรงฟันจากนิ้วของเราก่อน โดยใช้นิ้วถูไปตามฟันและเหงือกด้วยจังหวะเดียวกันกับที่จะทำเมื่อใช้แปรงสีฟัน วิธีนี้จะทำให้เปลี่ยนไปใช้แปรงสีฟันได้ง่ายขึ้น

ขั้นตอนที่ 3 ให้สุนัขทำความรู้จักกับแปรงสีฟัน โดยเอาแปรงสีฟันให้สุนัขดู และให้สุนัขสำรวจแปรงก่อนจะเริ่มแปรงฟัน หรือให้สุนัขเลียยาสีฟันจากแปรงสีฟันก็ได้เลย

ขั้นตอนที่ 4 เริ่มการแปรงฟัน เมื่อสุนัขคุ้นเคยกับทั้งรสชาติยาสีฟันและแปรงสีฟันแล้ว ให้บีบยาสีฟันเล็กน้อยลงบนแปรงสีฟัน แล้วค่อยๆ เริ่มแปรงบริเวณฟันด้านนอก โดยแปรงแบบวน ๆ ทั่วฟัน ไปข้างหน้าและถอยหลังช้าๆ จากนั้นค่อยๆ แปรงตามพื้นที่ด้านนอกของทั้งฟันบนและฟันล่างจนครบทุกซี่ เมื่อสามารถแปรงฟันด้านนอกทั้งหมดได้ภายในครั้งเดียวแล้ว ก็พร้อมที่จะลองแปรงฟันด้านใน โดยค่อยๆ เริ่มจากแปรงบริเวณง่ายๆ ก่อน แล้วจึงแปรงไปในพื้นที่ช่องปากมากขึ้น เมื่อสุนัขคุ้นเคยกับการแปรงฟันแล้ว 

✔ ข้อแนะนำคือ ควรจำกัดเวลาการแปรงฟันในแต่ละครั้งประมาณ 2-3 นาทีนะคะ ซึ่งอาจต้องทำไปสัก 2-3 ครั้งเพื่อให้สุนัขชิน และควรเริ่มแปรงเมื่อมีเพื่อนหรือสมาชิกในครอบครัวคอยลูบและปลอบสุนัขให้สงบ

ดังนั้นแล้วเราควรแปรงฟันน้องๆ ให้เป็นกิจวัตรประจำวัน เพราะยิ่งแปรงฟันบ่อยเท่าไหร่ สุนัขก็จะยิ่งคุ้นเคย ซึ่งจะช่วยให้การแปรงฟันเป็นเรื่องง่ายขึ้นเรื่อยๆ และผลลัพธ์ก็จะทำให้น้องๆ มีสุขภาพช่องปากที่ดีค่ะ 

ต้องการคำแนะนำปรึกษาด้านช่องปาก สามารถติดต่อได้ที่ โรงพยาบาลสัตว์ สัตวแพทย์ 4 ได้ตลอด 24 ชั่วโมง ค่ะ

บทความโดย

สพ.ญ.พัชรนันท์ เทพส่ง (หมอส้มปริง)