โรคไตวายเรื้อรัง เป็นโรคที่พบได้บ่อยทั้งในสุนัขและแมวสูงอายุ โดยเนื้อไตเสียหายแบบไม่สามารถฟื้นฟูขึ้นใหม่ การรักษาจะทำได้เพียงพยุงอาการให้โรคดำเนินไปอย่างช้าที่สุด หากเกิดร่วมกับภาวะ การพอกแคลเซียมในไต ภาวะความดันโลหิตสูง ความดันไตสูง ภาวะโปรตีนรั่วทางปัสสาวะ จะยิ่งบ่งชี้ภาวะความเสื่อมถอย 

ปัจจุบันสัตวแพทย์นิยมตรวจค่าไนโตรเจนจากสารยูเรียในกระแสเลือด (BUN)  และค่าของเสียจากกล้ามเนื้อ ถูกกรองออกทางไต (Creatinine) เพื่อบ่งบอกภาวะการเกิดโรคไต ซึ่ง Creatinine จะเพิ่มสูงในกระแสเลือดเมื่อหน่วยไตถูกทำลายมากกว่า 75%(Hokamp and Nabity review 2016) แต่ในปัจจุบันเริ่มมีการนำ Symmetric Dimethylarginine (SDMA) เป็น sensitive marker detect วินิจฉัยค่าความเสื่อมของไตในระยะเริ่มแรก เพื่อการรักษา และพยุงอาการได้ตั้งแต่ตรวจพบในระยะเริ่มต้น 

SDMA คือ สารที่ได้จาก Intranuclear methylation ของ L-arginine จากกระบวนการ protein-arginine methyltransferase หลังเกิดกระบวนการสลายโปรตีน สารนี้จะถูกปล่อยเข้าสู่กระแสเลือด กรองผ่านทางไต ซึ่งไม่กระทบการดูดกลับหรือขับออกของหน่วยไต  จึงใช้เป็นตัวบ่งชี้ที่ไวต่อการลดลงของระดับการกรองของไต 

การเพิ่มขึ้นของระดับ SDMA บ่งชี้ถึงการลดลงของอัตราการกรองหน่วยไต (glomerular filtration rate: GFR) การเกิดโรคไตจากตัวไตเอง หรือ โน้มนำจากภาวะอื่น สามารถทำให้ระดับ SDMA ในกระแสเลือดเพิ่มขึ้นได้ จำเป็นต้องหาสาเหตุโน้มนำ เช่น การติดเชื้อในทางเดินปัสสาวะ กรวยไตอักเสบ การได้รับยาหรือสารพิษต่อไต เช่น ยาลดอักเสบกลุ่มที่ไม่ใช่สเตียรอยด์ (์NSAID), Ethylene glycol การเกิดภาวะไตวายเฉียบพลัน ภาวะแรงดันโลหิตสูง ภาวะโรคไตเรื้อรัง การแห้งน้ำในร่างกายสัตว์ โรคไทรอยด์ในแมว เป็นต้น    

Internatinal Renal Interest Society (IRIS) ได้ทำการแบ่งระดับโรคไตเรื้อรัง จากระดับ SDMA และ Creatinine เพื่อให้ง่ายต่อการรักษา พยากรณ์ และติดตามอาการอย่างเหมาะสมไว้ ดังนี้ 

IRIS staging of CKD (modified 2019)

ตารางแบ่งระดับโรคไตเรื้อรัง (CKD) จากค่า SDMA และ Creatinine

                                                        สุนัข                  แมว

Stage 1  SDMA(mcg/dl)                 < 18                 < 18

               Creatinine (mg/dl)           < 1.4                < 1.6

Stage 2  SDMA(mcg/dl)               18 - 35              18 - 25

               Creatinine (mg/dl)        1.4 - 2.8            1.6 - 2.8

Stage 3  SDMA(mcg/dl)               36 - 54              26 - 38

               Creatinine (mg/dl)        2.9 - 5.0            2.9 - 5.0

Stage 4  SDMA(mcg/dl)                 > 54                 > 38

               Creatinine (mg/dl)           > 5.0                > 5.0

บทความโดย

สพ.ญ.ภัทรสุดา เจษฎาพรชัย (หมอติ๊ด)

โรงพยาบาลสัตว์ สัตวแพทย์ 4 ( 24 ชั่วโมง )

Citation :  

Creatinine. (2020, July 26). Retrieved October 21, 2020, tuKCWg3aUGczXiP