เจ้านายบ้านไหนเป็นน้องสุนัขเพศเมียกันบ้าง? มาสังเกตอาการเป็นสัดของน้องสุนัข หรือบ้านที่ต้องการเด็กๆ มาเรียนรู้เพื่อวางแผนในการตั้งท้องในสุนัขกันค่ะ

        การแสดงการเป็นสัดในสุนัข (Canine estrus cycle) แบ่งออกเป็น 4 ระยะ

• Proestrus มีการเจริญของ follicle ในรังไข่ อวัยวะเพศขยายใหญ่ขึ้น วันแรกของระยะนี้เริ่มนับจากวันที่มีสิ่งคัดหลั่งเป็นเลือดที่ออกจากช่องคลอด ยังไม่ยอมให้ตัวผู้ขึ้นผสม ระยะนี้มีเวลาประมาณ 9 วัน

• Estrus เป็นระยะ standing heat คือ การยืนนิ่งยอมรับการผสม อวัยวะเพศยังคงบวมอยู่ แต่สิ่งคัดหลั่งเปลี่ยนจากสีแดงเป็นเมือกใส ๆ ไม่มีสี หรือสีแดงจาง ๆ ระยะนี้เป็นระยะที่มีการตกไข่ เกิดขึ้นประมาณ 1-3 วันภายหลังจากที่ยอมรับการผสมครั้งแรกจากสุนัขเพศผู้ โดยทั่วไปจะมีเวลาเฉลี่ยประมาณ 9 วัน

• Diestrus เป็นระยะที่ภายหลังการตกไข่แล้ว ระดับฮอร์โมนจะสูงขึ้น อวัยวะเพศภายนอกจะมีขนาดปกติ ไม่พบการบวม และไม่มีสิ่งคัดหลั่งจากช่องคลอด ระยะนี้มีเวลาประมาณ 2 เดือน โดยจะเกิดขึ้นภายหลังการตกไข่ไปแล้ว 6 วัน ระยะนี้ถ้าสุนัขได้รับการผสมติด จะเป็นระยะที่ตั้งท้อง โดยสุนัขตั้งท้องจะคลอดลูกในช่วงปลายของระยะนี้ สำหรับสุนัขที่ไม่ได้ตั้งท้องบางตัวอาจพบอาการท้องเทียม (Pseudopregnancy)

• Anestrus เป็นระยะที่ระบบสืบพันธุ์ของสุนัขเพศเมียกลับเข้าสู่ภาวะปกติ โดยจะมีเวลาประมาณ 4-5 เดือน ในสุนัขที่กำลังเลี้ยงลูกจะมีฮอร์โมนที่เกี่ยวข้องกับการสร้างและการหลั่งน้ำนม ในสุนัขที่เพิ่งเริ่มเข้าสู่วัยเจริญพันธุ์อาจจะแสดงอาการที่เรียกว่า “split heat” หมายถึง สุนัขที่มีอาการอวัยวะเพศบวม พบสิ่งคัดหลั่งที่คล้ายเลือดออกจากช่องคลอด แต่สุนัขอาจจะยอมหรือไม่ยอมรับการผสมก็ได้ หลังจากนั้นอวัยวะเพศจะกลับเข้าสู่สภาพปกติ จากนั้นอีกไม่กี่สัปดาห์ต่อมาสุนัขจะแสดงอาการเป็นสัดที่แท้จริง

บทความโดย

สพ.ญ.พัชรนันท์ เทพส่ง (หมอส้มปริง)